Sibelco

  • Steengroeveweg 50, Winterswijk

Sibelco is een familiebedrijf dat wereldwijd in 40 landen opereert. De steengroeve van Winterswijk is een van de 7 locaties in Nederland. Hier wint Sibelco op industriële wijze sinds 1932 minerale grondstoffen.

Naast afgraven, vermalen en drogen van kalk produceert het bedrijf mineralen en vulstoffen voor onder meer gevelstenen, straatklinkers, zelf verdichtend beton, ZOAB (stil asfalt), landbouwproducten en keramiek.

  • Heeft u vragen over dit dossier?

    Neem per e-mail contact op over het Sibelco dossier.

    Mail ons

Ankerpoort

De Winterswijkse Steen- en Kalgroeve is onderdeel van Sibelco. Vanwege een juridische herstructurering binnen Sibelco is de naam ‘Winterswijkse Steen- en Kalkgroeve’ komen te vervallen en vervangen door ‘Ankerpoort NV’. De bestaande vergunningen zijn daarom ‘omgezet’ naar Ankerpoort en nieuwe aanvragen zullen voortaan op naam van Ankerpoort worden aangevraagd. De naam Sibelco zal nog steeds worden gebruikt voor alle communicatie.

Vliegassen

Silbelco verwerkt ook vliegassen uit de afvalverbrandingsovens (rioolslib en huishoudelijk afval) en kalkkorrels uit wateronthardingsinstallaties van drinkwaterbedrijven. Bij de verwerking van de vliegassen afkomstig van de huisvuilverbranding komt in een kleine hoeveelheid lood vrij, dit is een zogenaamde zeer zorgwekkende stof (ZZS). Deze hoeveelheid valt ruim binnen de geldende norm. Op het bedrijfsterrein vinden geen chemische processen plaats. Er is alleen sprake van drogen, malen en zeven. Alle eindproducten worden in silo’s op het terrein opgeslagen. Sibelco bouwt de (natte) opslag van vliegassen in de groeve in 2023 af. Vliegassen worden vanaf enig moment alleen nog opgeslagen in verticale silo’s.

Secundaire grondstoffen

Er is geen apart productieproces voor de verwerking van secundaire grondstoffen, waarvan sommige stoffen de classificatie ‘afvalstof’ hebben. Sibelco geeft met de verwerking van deze afvalstoffen invulling aan Europees- en landelijke beleid, en levert een bijdrage aan een meer circulaire economie door deze geschikt te maken voor nuttige toepassing.

Verbranding

Voor het drogen van de gewonnen kalk is lang diesel, stookolie en bruinkool gebruikt. Sibelco is overgestapt op het gebruik van aardgas.  

Geluid

Tot 2008 maakte Sibelco gebruik van explosieven om de kalk uit de groeve te winnen. Voor de winning van kalk wil Sibelco gebruik gaan maken van een hydraulische beitel. Daar is een vergunning voor verleend. Er is een geluidsrapport gemaakt dat gebruikt is in de vergunningverlening. Op 9 december 2021 is een veranderingsvergunning verleend voor het toepassen van een hydraulische beitel. De beitel komt in de plaats van springstof. Zwaluw Juridisch Advies heeft namens (actiegroep) MOB en vier omwonenden van Sibelco beroep ingesteld tegen met name de in de vergunning gestelde geluidsnormen die volgens hen te ruim zijn.

Productieactiviteiten

De vergunning laat de productieactiviteiten het hele jaar toe voor 24 uur per dag, op maandag van 6.00 uur tot en met zaterdag tot 6.00 uur ’s ochtends. Een enkele keer op zaterdag tot 18.00 uur. Onder meer voor droogactiviteiten. In de groeve wordt in de praktijk alleen tussen 7.30 uur en 17.00 uur (bij daglicht) gewerkt. Vrachtverkeer voor aan- en afvoer van grondstoffen is vergund tussen 6.00 uur en 22.00 uur. 

Bestemmingsplan

Om beter te beschrijven wat de activiteiten van Sibelco zijn, wordt de tekst van bestemmingsplan geactualiseerd. Dat is een verantwoordelijkheid van de gemeente Winterswijk. Aanleiding is een handhavingsverzoek over ‘strijdig gebruik’. Het College Burgemeester en wethouders (B&W) stelt het ontwerp bestemmingsplan vast en legt het ter inzage. Iedereen is in de gelegenheid een zienswijze in te dienen. Uiteindelijk stelt de gemeenteraad het bestemmingsplan vast. Er zijn geen andere milieugevolgen als gevolg van deze verduidelijking in het bestemmingsplan dan wat al vergund is.

De gemeente Winterswijk heeft met Sibelco afgesproken dat de overslagfunctie van afvalstoffen stopt. Die afspraak wordt opgenomen in het ontwerp bestemmingsplan. De vraag van Sibelco over opslag van vliegassen in meer silo’s (meer ruimte) wordt opgenomen in het bestemmingsplan. De gemeente wacht eerst de actualisatie van de vergunningsvoorschriften af en past daarna het bestemmingsplan aan.

Vergunningen

De huidige vergunningsvoorschriften van Sibelco moeten geactualiseerd worden met betrekking tot de acceptatie, op- en overslag van (gevaarlijke) afvalstoffen en luchtemissies. Een ontwerpbesluit is gereed. Daarin zijn ook alle eerdere vergunningsvoorschriften geactualiseerd. Op deze wijze kan de eerder beoogde revisievergunning achterwege blijven. Maar nog twee vragen zijn niet beantwoord. Die gaan over stikstof, een nieuwe Aerius berekening, en de vraag of vanwege de verwachte afname van stikstofemissie een natuurtoestemming nodig is. Deze vragen worden binnenkort beantwoord.

Metaal- en stofdeeltjes

Metaaldeeltjes

Een enkele buurtbewoner heeft metaaldeeltjes in de dakgoot aangetroffen. Een eerste onderzoek wijst uit dat deze metaaldeeltjes niet van Sibelco afkomstig zijn. GGD Noordoost Gelderland heeft het RIVM om advies gevraagd over meten van mogelijke gezondheidseffecten van de depositie van stoffen. Het RIVM gaat zelf geen onderzoek doen, maar heeft een advies gegeven over een meetopzet.

Stofdeeltjes

ODRA en GGD Noordoost Gelderland hebben in het voorjaar 2022 onderzoek gedaan naar depositie van stofdeeltjes in de omgeving van Sibelco. Aanleiding voor het onderzoek is de vraag van omwonenden van de steengroeve. In het voorjaar van 2021 zijn stofdeeltjes ingestuurd en beoordeeld door de GGD. De stofdeeltjes zijn gevonden in een dakgoot. Het betreft ferro metalen, omdat de deeltjes aan een magneet zijn blijven hangen. Dat kan alleen als het ferro metalen zijn. Op verzoek van omwonenden is in 2023 aanvullend onderzoek gedaan in volkstuinen naar depositie op groentegewassen en worden monsters uit het eerdere die nog in de vriezer liggen, alsnog geanalyseerd.

In de zomer en het najaar van 2022 zijn deze onderzoeken uitgevoerd door ingenieursbureau Tauw en het team Meten en advies van de Omgevingsdienst Regio Arnhem. De analyses zijn gedaan door gespecialiseerde laboratoria. De GGD neemt de gezondheidskundige beoordeling voor haar rekening. Het RIVM ondersteunt GGD en ODRA bij de uitvoering van het onderzoek.

Resultaten van het onderzoek zijn door de GGD gepresenteerd tijdens een bijeenkomst met omwonenden. Uit het onderzoek blijkt dat de risico’s voor de gezondheid van de omwonenden zeer klein zijn.

Museum Steengroeve

Het college van burgemeester en wethouders van Winterswijk heeft dinsdag 19 december het besluit genomen om het ontwerpbestemmingsplan ‘Museum Steengroeve’ ter inzage te leggen. Het museum komt in de directe omgeving van Sibelco. Het ontwerpbestemmingsplan ligt vanaf donderdag 28 december 2023, gedurende zes weken ter inzage. Tijdens deze periode kan het plan met bijlagen ingezien worden en kan eventueel een zienswijze worden ingediend. Na afloop van de zienswijzentermijn, neemt de gemeente de zienswijzen in behandeling.  

In het nieuws

GGD: ‘Ondanks verhoogde loodwaarde, zeer klein gezondheidsrisico rond steengroeve Winterswijk’ | De Gelderlander

Onderkaak van nooit eerder in Nederland gevonden dier ontdekt in Winterswijk, ruim 200 miljoen jaar oud | Winterswijk | gelderlander.nl

Buurt mag geen bezwaar maken tegen legaliseren van te brede inrit, want: ‘U woont te ver weg’ | De Gelderlander

Milieustrijder Vollenbroek voert actie tegen provincie en omgevingsdiensten, niet tegen fabriek Sibelco in Winterswijk

Silo’s bij steengroeve opgevrolijkt | De Gelderlander

Verborgen landschap van Winterswijk moet weer zichtbaar worden

Bekveldse Kinderboerderij onderdeel Silo Tour

Documenten

Ontwerpbeschikking Sibelco

Logboek

27 maart 2023

Presentatie GGD over het rapport van 20 maart bij bijeenkomst omwonenden Sibelco.

20 maart 2023

GGD rapport ‘Gezondheidskundige duiding onderzoeken rond steengroeve Sibelco in Winterswijk‘.

15 november 2022

Informatiebijeenkomst omwonenden Sibelco.

26 november 2021

Het ontwerp bestemmingsplan ligt ter inzage

13 oktober 2021

Informatiebijeenkomst buurt door Sibelco

8 september 2021

Bewonersbijeenkomst met ODRA en gemeente Winterswijk

Lopende zaken

  • Het college van burgemeester en wethouders van Winterswijk heeft dinsdag 19 december het besluit genomen om het ontwerpbestemmingsplan ‘Museum Steengroeve’ ter inzage te leggen. Het museum komt in de directe omgeving van Sibelco. Het ontwerpbestemmingsplan ligt vanaf donderdag 28 december 2023, gedurende zes weken ter inzage. Tijdens deze periode kan het plan met bijlagen ingezien worden en kan eventueel een zienswijze worden ingediend. Na afloop van de zienswijzentermijn, neemt de gemeente de zienswijzen in behandeling.  
  • Het college van B&W van de gemeente Winterswijk heeft dinsdag 18 juli 2023 besloten voor een Steengroeve Museum een voorontwerpbestemmingsplan ter inzage te leggen. Door eerst een voorontwerp te delen, biedt de gemeente inwoners en geïnteresseerden een extra gelegenheid om te reageren, voordat het ontwerp juridisch in procedure wordt gebracht. Het voorontwerp ligt van donderdag 27 juli tot en met woensdag 20 september 2023 ter inzage.
  • Aanlegvergunning voor een aardgasleiding, instemmingsbesluit en Wnb-vergunning
  • Veranderingsvergunning voor hydraulische beitel en stoppen met explosieven
  • Actualisatie revisievergunning uit 2010; geen afgewerkte olie als brandstof, gebruik van aardgas in plaats van dieselolie en bruinkool, informatie ZZS-emissie (lood)

Vragen en antwoorden GGD-rapport Sibelco

De onderzoeken zijn uitgevoerd omdat omwonenden van Sibelco stof- en geluidhinder ondervinden van het bedrijf. Daarbij maken omwonenden zich zorgen over de uitstoot van het bedrijf en hun gezondheid.

De onderzoeken zijn uitgevoerd door bureau Tauw en de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) in opdracht van de provincie Gelderland. De betekenis van de onderzoeksresultaten voor de gezondheid van de omwonenden is beoordeeld door de GGD Noord- en Oost-Gelderland in opdracht van de gemeente Winterswijk.

Het onderzoek bestond uit drie delen:

  • Bodemonderzoek, uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau (Tauw)
  • Onderzoek naar de neerslag van metalen op de bodem en andere oppervlakken met behulp van depositiebakken (ODRA). Deze methode gebruikt het RIVM gebruikt ook rond Tata Steel
  • Gewasonderzoek van enkele moestuingewassen van percelen van omwonenden (ODRA)

Het doel van de drie onderzoeken was om te bekijken in hoeverre er sprake is van een verhoogde neerslag van metalen in de omgeving van Sibelco. Vervolgens is gekeken of een verhoogde neerslag van metalen een gezondheidsrisico is voor de omwonenden van Sibelco.

In het bodemonderzoek is op één locatie een matige verontreiniging met zink aangetoond. Dit is geen risico voor de gezondheid.

In het depositie-onderzoek (het onderzoek naar de neerslag van metalen) is in vergelijking met achtergrondwaarden in Nederland een verhoogde neerslag van enkele metalen gevonden. Ook is er op één locatie een loodgehalte gevonden, die leidt tot een overschrijding van de loodnorm voor kleine kinderen met 6%. Voor alle overige metalen wordt de norm, waarbij gezondheidseffecten mogelijk zijn (gezondheidskundige norm), niet overschreden.

In het gewasonderzoek is in de eerste analyse een te hoog gehalte aan lood in boerenkool gevonden. In de tweede analyse van dezelfde boerenkoolplant is er geen verhoogd loodgehalte meer aangetoond.

Uit het onderzoek van het RIVM in het IJmondgebied blijkt dat de het gehalte metalen binnen in de woningen veel lager liggen dan erbuiten, en dat deze nauwelijks bijdragen aan de totale hoeveelheid waar mensen aan blootstaan. Daarom is er geen onderzoek in de woningen gedaan. Wel is er als proef één monster genomen van een hard oppervlak in een woning. Daaruit blijkt dat de samenstelling van het monster nogal afwijkt van de buitenmonsters. Het binnenmonster zegt daarom niets over depositie buitenshuis.

Het precieze effect van mengsels op de gezondheid van mens en milieu is meestal niet bekend. Een mengseleffect kan optreden als de stoffen in het mengsel dezelfde werking op hetzelfde orgaan hebben. We weten dat de onderzochte metalen in het onderzoeksgebied niet allemaal dezelfde werking hebben op de mens. Om toch een schatting te maken van mengseleffecten van de metalen is een soort optelsom gemaakt, ervan uitgaande dat de metalen allemaal dezelfde werking hebben. De optelsom heet de Risico Index en moet onder de 1 (100%) liggen. De Risico Index komt in het onderzoeksgebied uit op 0,86. Een mengseleffect van alle metalen is dus onwaarschijnlijk.

Nee, dat is niet waarschijnlijk. De overschrijding van de loodnorm op één locatie is gering en is berekend voor een zeer ongunstige situatie (kind van 1-2 jaar dat 260 dagen per jaar op die ene plek buiten speelt). De kans op een gezondheidsrisico is zeer klein. Het loodgehalte in de boerenkool is in de eerste analyse boven de toegestane norm, maar na een tweede analyse is deze overschrijding van de norm niet meer gevonden. Het eerste monster was erg zanderig en waarschijnlijk is ook het bodemmateriaal geanalyseerd omdat ook de gehalten van de andere metalen verhoogd waren. Het tweede boerenkoolmonster was wel schoon en daar is geen verhoging van lood meer gevonden.

In het onderzoek is geen relatie gevonden tussen de windrichting en de neerslag van metalen in de omgeving van Sibelco.

De blootstelling aan lood van spelende kinderen buiten is te verminderen door na het spelen de handen goed te wassen. Hiermee wordt de blootstelling van kinderen aan lood en andere stoffen beperkt. Groenten uit de moestuin moeten met water gewassen worden voor consumptie, net zoals u dat doet bij groenten die u in de winkel koopt. Hiermee worden eventuele verontreinigingen voldoende verwijderd.

Uit het onderzoek komt geen specifieke bron van de neerslag van metalen naar voren. Het is aannemelijk dat de neerslag een gevolg is van lokale bronnen en van bronnen op grotere afstand in Nederland en Duitsland. De bijdrage van de afzonderlijke bronnen is niet te bepalen. De heersende windrichting vanaf het terrein van Sibelco staat in hoofdzaak in mijn richting.

Nee, dat is zeker niet het geval. De neerslag van metalen, zoals lood en andere stoffen, is in de omgeving van Tata Steel hoger. De maximale loodneerslag rondom Sibelco is twee keer zo hoog als de maximale loodneerslag op de achtergrondlocaties. Voor Wijk aan Zee is de verhoging gemiddeld negen keer en maximaal 30 keer verhoogd ten opzichte van de loodneerslag op de achtergrondlocaties. De uitkomsten tonen aan dat er geen verhoogd risico op gezondheidseffecten aanwezig is in de omgeving van Sibelco. Wat moet ik doen als ik toch een stofwolk zie die afkomstig is van het terrein van Sibelco.
De Omgevingsdienst voert namens de provincie de handhaving uit. Daarbij geldt voor het bedrijf een verplichting om incidenten te melden en vast te leggen. Als de provincie constateert dat dit niet gebeurt, dan kan zij handhavend optreden.

Uit onderzoek van de blootstellingsroutes bij bodemverontreiniging is gebleken dat inloop van verontreinigingen in woningen nauwelijks een rol speelt in de blootstelling. De belangrijkste routes zijn de inname van grond (b.v. via vuile handen) en moestuingewassen. Deze vormen van blootstelling zijn in dit onderzoek beoordeeld.

Het advies om met medische klachten altijd naar de huisarts te gaan, ongeacht wat volgens u de oorzaak is. De huisarts kent uw ziektegeschiedenis en kan uw klachten in het juiste perspectief plaatsen.

Vragen over de gezondheidsrisico’s kunt u stellen aan de GGD. Het telefoonnummer van GGD Noord- en Oost-Gelderland is 088-4433000. U kunt dan vragen naar het team Milieu & Gezondheid.

Betrokken partijen